Na pewno spotkałeś/aś się z pojęciem tajemnicy zawodowej – w życiu codziennym bądź serialu czy filmie. Dowiedz się, czym tak naprawdę jest, czy Ty też jesteś zobowiązany/a do jej dochowania oraz co może grozić za jej ujawnienie.
Czym jest tajemnica zawodowa?
Pojęcie tajemnicy służbowej w prawie polskim pojawiło się po zakończeniu II wojny światowej, w kolejnych latach zostało zdefiniowane ponownie w Kodeksie karnym oraz ustawach. Oznaczało informację, którą dana osoba otrzymała wykonując pracę lub zlecenie. Ujawnienie jej mogłoby narazić na szkodę interes państwa, publiczny lub firmy. Termin ten został zniesiony na mocy ustawy w 2010 roku i obecnie nie jest zdefiniowany w krajowych przepisach, podobnie jak tajemnica zawodowa.
Znaczenie tych pojęć jest zawarte w Kodeksie pracy (art. 100). Według Kodeksu pracy, pracownik nie powinien ujawniać informacji, które mogłyby narazić na szkodę pracodawcę, a także dbać o dobro oraz chronić mienie zakładu pracy. Dodatkowo tajemnica zawodowa może być zdefiniowana w umowie o pracę/zlecenie/dzieło, oświadczeniu lub umowie lojalnościowej, które najczęściej podpisuje się wraz z rozpoczęciem pracy.
Za tajemnicę zawodową możemy uznać każdą informację uzyskaną w trakcie pracy lub związaną z tą pracą.
Kogo obowiązuje tajemnica zawodowa?
Opierając się na informacji wyżej możemy powiedzieć, że każdego, kto świadczy pracę. Są jednak zawody, w których jest ona regulowana przez ustawy, jak medyczne czy te związane z prawem.
Medycyna
Według ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, osoba wykonująca zawód medyczny (np. lekarz, pielęgniarka, farmaceuta) jest zobowiązana do zachowania w tajemnicy informacji o pacjencie, jego stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach. Może jednak przekazać te informacje innej osobie wykonującej podobny zawód, jeśli jest to konieczne.
Prawo
Według ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o radcach prawnych, radca prawny nie może ujawnić o kliencie żadnych informacji, które uzyskał w trakcie udzielania pomocy prawnej. Zobowiązanie to nie jest ograniczone czasowo.
Dziennikarstwo
W przypadku dziennikarstwa, kwestię tajemnicy zawodowej (a właściwie tajemnicy dziennikarskiej) określa ustawa z dnia 26 stycznia 1984 roku Prawo prasowe. Osoba zatrudniona w jednostce prasowej (np. redakcji, wydawnictwie) jest zobowiązana do nieujawniania informacji, dzięki którym byłoby możliwe zidentyfikowanie autora listu do redakcji, materiału prasowego lub o podobnym charakterze.
Przeczytaj również: Fun content w komunikacji marketingowej – jak robić to dobrze?
Kiedy jest się zwolnionym z dochowania tajemnicy zawodowej?
Możliwości ujawnienia tajemnicy zawodowej zostały określone w ustawach.
Osoba wykonująca zawód medyczny może udzielić informacji, gdy:
- Istnieje ryzyko zagrożenia życia pacjenta lub innych osób,
- Pacjent wyraża zgodę na ujawnienie związanych z nim informacji,
- Badanie zostało zlecone przez uprawniony organ lub instytucję – wtedy informacja jest przekazywana tylko tej jednostce,
- Istnieje potrzeba udostępnienia kluczowych informacji lekarzowi sądowemu.
Dziennikarz jest zwolniony z dochowania tajemnicy dziennikarskiej, kiedy:
- List do redakcji lub materiał dotyczy usiłowania lub dokonania przestępstwa (art. 240 § 1 Kodeksu karnego),
- Autor listu lub materiału wyraża zgodę na ujawnienie jego danych.
Radca prawny jest zwolniony z dochowania tajemnicy zawodowej, kiedy otrzyma informacje związane z wprowadzaniem w obieg pieniędzy z nielegalnego źródła.
Co może grozić za ujawnienie tajemnicy zawodowej?
Kara za udostępnienie niejawnych informacji zależy głównie od rodzaju informacji, jakie zostały przekazane. W przypadku pracownika może to być zwolnienie dyscyplinarne, jednak może to być też pozbawienie wolności do 5 lat – w przypadku informacji określonych jako „tajne” lub „ściśle tajne”.
Podsumowanie
- Tajemnica zawodowa to każda informacja uzyskana w trakcie wykonywania pracy oraz związana z tą pracą. Jest zdefiniowana przez Kodeks pracy w art. 100.
- W przypadku niektórych zawodów, jak np. lekarz, radca prawny, czy dziennikarz tajemnicę zawodową regulują konkretne ustawy.
- W szczególnych przypadkach są oni zwolnieni z dochowania tajemnicy zawodowej.
- Ujawnienie informacji służbowych jest karalne – może skończyć się zwolnieniem dyscyplinarnym lub pozbawieniem wolności do lat 5.
Autor tekstu: Oliwia Paruzel